کد مطلب:25876 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:26

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

آن كه گفت عنده علم من الكتاب كيست؟ و آن علم چه علمي است؟

قرآن كريم در ضمن بيان داستان حضرت سليمان و مكاتبة او با ملكة سبأ و دعوت او به يكتاپرستي و از پرستش خورشيد دست برداشتن، ميفرمايد: سليمان گفت: اي بزرگان! كداميك از شما توانايي داريد تخت او را پيش از آن كه خودشان نزد من آيند براي من بياوريد. عفريتي از جن گفت: من آن را نزد تو ميآورم پيش از آن كه مجلس تو پايان گيرد و از جاي برخيزي. من نسبت به آن توانا و امينم.

در ادامة اين گفت و گو قرآن ميفرمايد: قالَ الَّذي عِندَهُ عِلمٌ مِنَ الكِتـَبِ أَنا ءاتيكَ بِهِ قَبلَ أَن يَرتَدَّ إِلَيكَ طَرفُك...;(نمل،40) كسي كه دانشي از كتاب داشت گفت: من آن را پيش از آن كه چشم بر هم بزني نزد تو خواهم آورد....

در مورد اين كه شخصي كه چنين سخني گفت، كيست و علمش چه نوع علمي بوده، تفاسير متعددي ذكر شده است.

با توجه به آية قبل كه يك جن گفت من تخت ملكة سبأ را ميآورم، معلوم ميشود كه اين شخص، يك انسان بوده است.

بنابر روايات نقل شده از امامان: اين شخص آصف بن برخيا وزير، وصيّ و خواهرزادة حضرت سليمان بوده است.

منظور از علم من الكتاب يا آگاهي از كتاب آسماني است; آگاهي عميقي كه به او امكان ميداد كه دست به چنين كار خارقالعاده بزند. و يا آگاهي از لوح محفوظ است، همان لوح علم خداوند، كه اين مرد از آن علم آگاهي داشت، و يا آگاهي از اسم اعظم الهي است. كسي كه اسم اعظم بداند، ميتواند در هر چيز تصرّف كند. البته منظور از اسم اعظم يك سري الفاظ و مفاهيم نيست. بلكه يك حقيقت خارجي و تكويني است كه الفاظ بر آن منطبق ميشود. هر كس بتواند از نظر آگاهي، اخلاق، تقوا و ايمان تكامل يابد و مظهري از آن حقيقت گردد، قدرت بر چنين كار خارق العادهاي پيدا ميكند.

اين نكته قابل توجه است كه علم آصف بن برخيا از نوع علوم اكتسابي نبوده، بلكه از سنخ علوم لدني بوده است.( ر.ك: تفسير مجمع البيان، طبرسي، ج 5، جزء 19، ص 225ـ256، منشورات دارالمكتبة الحياة، بيروت / تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 15، ص 363، دفتر انتشارات اسلامي / تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 15، ص 466ـ470، دارالكتب الاسلامية / تفسير نورالثقلين، عبد علي حويزي، ج 5، ص 285، مؤسسة التاريخ العربي، بيروت. )